Η κρίση είμαστε εμείς

Ο Teacher Dude, ο "ξένος" Σαλονικιός που περιγράφει την ελληνική πραγματικότητα με τα κείμενα του και τις εξαιρετικές του φωτογραφίες. Τιμιότητα, ενάργεια και - ελπίζω- συμπάθεια. Η ανάρτηση καταγράφει το μούδιασμα του κόσμου ταυτόχρονα με την καταγγελία του πελατειακού πολιτικού συστήματος και της ηθικής κρίσης που είναι και η αληθινή κρίση.
Αν τολμούσα να προσθέσω κάτι σε ένα τόσο λιτό και περιεκτικό κείμενο θα ήταν μόνο η απαισιοδοξία μου. Μια κοινωνία σε ιλουστρασιόν ύπνο, βαθιά αμοραλιστική και ουσιαστικά αγράμματη, ένα σίχαμα που ρουφάει φραπέ πίσω από πομπώδη γυαλιά ηλίου και δανείζεται για να φτάσει το λάιφ στάιλ των περιοδικών, τελευταία σε βιβλιοφιλία, πρώτη σε πατριωτικές κορώνες και μακριούς σταυρούς, μια κοινωνία που συντηρητικοποιήται πιο γρήγορα από τον ίδιο της τον εαυτό, δεν έχει καμιά ελπίδα ανάκαμψης. Ο κόσμος που δε βγαίνει στους δρόμους, το ανύπαρκτο ηθικό αίτημα, η απαξίωση της τιμής και της αξιοπρέπειας είναι αποδείξεις συνενοχής. Πάμε, Ντόλυ.

The Greek government is currently negotiating the details of the EU-IMF brokered emergency loan pakage and as a result TV stations are covering the story non-stop, much in the manner of some kind of natural disaster with breaking news interrrupting regular programming. Whatever the final details are the reality of the situation is now painfully obvious to everyone.

The country is, in essence bankrupt and now faces the prospect of massive economic dislocation with huge cuts in wages and most likely a sharp rise in unemployment. Local newspapers are talking about one million without work (Greece has a population of 11 million) before the year is out.

The question on everyone's lips is, "How did it come to this?" People are still in a state of shock and there is a numbness as if Greeks cannot quite fathom what is happening to them. But beyond that there is a feeling of intense anger that the ruling political parties have betrayed the country and left its inhabitants at the mercy of outside forces. Soon, once the initial dismay has worn off and the effects of the crisis appear in wallets and pockets there is going to be a massive backlash against both Greece's two largest parties, PASOK who and New Democracy who swopped places in last year's general elections.
Already there have been protests and marches in many cities as as the weeeks go by these are set to increase in size and frequency. Buses full of riot police are now to be seen regularly in city centres and few believe that the demonstrations will remain peaceful. There is no way the current political establishment can ask sacrifices of people when they themselves have been mired so long in a constant tangle of corruption and scandal. Neither PASOK nor New Democracy seem to think that the Greece's plight is their fault and simply feel that it is business as usual as far as campaigning goes. I think that they have seriously misread the feeling of the country and are likely to be the victims of this backlash in the local council elections this year.
It will be interesting to see how the current PASOK government manages to deal with fact that they can no longer buy support through the traditional method of handing out contracts and jobs to supporters. Once the intricate web of patron-client relationships starts to fray what will take its place? For decades both the major parties have used such tactics to shore up their electoral base and ensure powerful "friendships" with the country's economic elites. With the system now under close scrutiny from both the IMF and the EU political leaders will have little to offer apart from promises, which have come to mean virtually nothing to most Greeks.
What we are witnessing is not just a economic but also a moral bankruptcy with a deeply corrupt and amoral political apparatus collapsing under the weight of its own inadequency.

Σκοτεινά παραμύθια

Ανήμερα του Αη-Γιώργη, μέσα στο Carrefour της Παρασκευής μας, μια οθόνη τρέχει τις ειδήσεις, η προσφυγή είναι αλήθεια, δηλαδή εσύ τι περίμενες, το Καστελόριζο μακριά, ο ΓΑΠ εκπυρσοκρότησε, στον πάγκο των τυριών το πάτωμα γλυστράει, δε ξέρω ακόμη τι να μαγειρέψω σήμερα, κοίτα, τι σαβούρα φορτώνουν ο κόσμος στα καρότσια, θα πάρω ποτέ σύνταξη, σήμερα προσφορά στα Delica.

(...)
-Καθόμουν στο παραθύρι μου και διακένταγα. Κι ένας αετός πέταξε και μου είπε: "Διακεντάς, δειακεντάς, αλλά πεθαμένο άντρα θα πάρεις". Σκοινί της κρέμασης, τι να κάνω; ρώτησε απελπισμένη η βασιλοπούλα.
-Να κρεμαστείς, είπε το σκοινί της κρέμασης.
-Περίμενα ξάγρυπνη, τρία χρόνια, τρεις μήνες, τρεις μέρες, τρεις ώρες και τρεις μετζαώρες, μ' αποκοιμήθηκα για λίγο. Το βασιλόπουλο τώρα που ξύπνησε αγάπησε άλλη. Μαχαίρι της σφαής, τι να κάνω;
-Να σφαχτείς, είπε το μαχαίρι της σφαής.
-Ήμουν βασιλοπούλα και κατάντησα να βόσκω χήνες. Πέτρα της υπομονής, πες μου τι να κάνω.
-Να κάνεις υπομονή, είπε η πέτρα της υπομονής. (...)
Μα τι διαβάζεις στα παιδιά, σώπα, ξέρω τι διαβάζω, στο τέλος όλα γίνουνται όμορφα, ο κόσμος είναι απλός, το καλό θριαμβεύει, ωραίος ο μανιχαϊσμός, τα παιδιά χαμογελούν, τα ματάκια ταξιδεύουν, η ψυχή ησυχάζει. Παραμύθι, παραμυθία, παρηγοριά. Αλλά και παραμύθα, παραμυθιάζω, παραμύθας. Διαλέξτε. Ήρθε η ώρα.

Στην πέτρα της υπομονής προσμένουμε το θάμα
που ανοίγει τα επουράνια κι είν' όλα βολετά
προσμένουμε τον άγγελο σαν το πανάρχαιο δράμα
την ώρα που του δειλινού χάνουνται τ' ανοιχτά

τριαντάφυλλα... Ρόδο άλικο του ανέμου και της μοίρας,
μόνο στη μνήμη απόμεινες, ένας βαρύς ρυθμός
ρόδο της νύχτας πέρασες, τρικύμισμα πορφύρας
τρικύμισμα της θάλασσας... Ο κόσμος είναι απλός.

Γιώργος Σεφέρης, "Ερωτικός λόγος" Ε' 1931

Μπλέξαμε

Ήρθε μια Ρωμιά στην Πόλη. Με παιδιά, σύζυγο, μπαγκάζια, αναπαραστάσεις ενός χαμένου παραδείσου και αχόρταγα μάτια. Αυτή ήταν λοιπόν, η ίδια άγνωστη πόλη που είχε κάποτε δει στ' όνειρό της. Κι η Ρωμιά, που ακόμη δεν πίστευε στην αταβιστική μνήμη, ένιωσε - πολύ απλά - ότι γύριζε σπίτι της.
Να έφταιξε η οικογενειακή μυθολογία, οι παππούδες που φύγαν άρον άρον - ποιος λιποτάκτης, ποιος πρόσφυγας - μήπως η εθνική εμμονή;  Λωξάντρες και Φάνηδες; Μήπως κάποιοι άλλοι νοσταλγοί ταξιδευτές;

Μπου ντουνιά τσαρ φιλέκ. Αυτός ο κόσμος είναι σφαίρα και γυρίζει.

(...) Ο άνθρωπος έσκυψε να ίδη.
Υψηλή μορφή, με λευκόν σαρίκι, με μαύρην χλαίναν και χιτώνα χρωματιστόν, είχε σταθεί ενώπιον του σαλεπτσή.
-Πού σ' αυτόν τον κόσμο;
-Μπου ντουνιά τσαρκ φιλέκ.

-Άσκολσουν... υπεψιθύρισεν ο σαλεπτσής.
Δεν είχε γνωρίσει τον άνθρωπον, αλλά το ένδυμα. Κάθε άλλος θα τον εξελάμβανεν ως φάντασμα. Αλλ' αυτός δεν επτοήθη. Ήτο απ' εκείνα τα χώματα.
Είχεν αναφανή. Πότε; Προ ημερών, προ εβδομάδων. Πόθεν;Από την Ρούμελην, από την Ανατολήν, από την Σταμπούλ. Πώς; Εκ ποίας αφορμής; Ποίος; (...)
 ( Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Ο ξεπεσμένος δερβίσης)

Και πήραν όλοι αυτό που γύρευαν. Ο σύζυγος, φαρσί επιτέλους τη γλώσσα που άκουγε νύχτα μέρα στο πατρικό,  αξιώθηκε να μοιράζει μπακτσίς δεξιά και αριστερά, καταευχαριστημένος που μπόρεσε να ζήσει σε κλίμακα τη ζωή των παππούδων. Ο γιος, με πολεμικό ύφος μπροστά στη Μεγάλη του Γένους,  κουτρουβάλησε κατόπιν προθυμότατα στα μπεζεστένια και βρήκε με τη μύτη  σαράφικο να αγοράσει τον πρώτο του χρυσό. Η ακριβοθυγατέρα,  με τη λαμπαδίτσα   και τα πασχαλινά της στην καρδιά του Ταξίμ, λίγο τρομαγμένη αλλά περήφανη γιατί προβιβάστηκε επιτόπου  από τα γκαρσόνια της Istiklal  στην τάξη των kucuc hanim. Και η Ρωμιά της ιστορίας μας;
Βρήκε τα μνημεία στην ορισμένη θέση της συλλογικής μνήμης,  τα μιλιούνια των ανθρώπων στους δρόμους, τη ντεκαντάνσια των μεγάρων στο Σταυροδρόμι πολύ του γούστου της, τις σεβάσμιες  πλάτες του Πατριάρχη στον Αη-Γιώργη, Μεγάλη Παρασκευή απογευματάκι, ό,τι πιο κοντινό έμεινε σε βυζαντινό αυτοκράτορα και μια μικρή μαθήτριά της να φωνάζει "κυρία, κυρία" κάτω από την κλειστή πύλη.
Σιργιάνησε και τα καινούρια ελλαδίτικα τουριστικά κλισέ. Πώς γνώρισε η Γιάννα Ολυμπιοδασκαλάκη τον μετέπειτα της σύζυγό στο Φανάρι , ω, με συγχωρείτε, ήταν τυχαίο , και μετά βάλθηκε να γίνει ό,τι πιο κοντινό έμεινε σε βυζαντινή αυτοκράτειρα, πώς αγωνίστηκε το παλικάρι ο Σάκης στην Τουρκοβίζιον, ως άλλος Παλαιολόγος, πού γυρίστηκε η Πολίτικη κουζίνα και το πιο πρόσφατο τούρκικο σήριαλ, για περάστε, για περάστε.

Είδε το Βόσπορο στη νύχτα και στη μέρα του, α, το Βόσπορο...  Είδε και το Μαρμαρά.

Mavi Marmara. Ποιο μαβί δε γίνεται. Τα πεύκα της Χάλκης, τα πεταλάκια της Πρίγκηπος και η ανάμνηση, από δεύτερο χέρι, μιας άλλης ζωής. Το αεράκι των μπουγαζιών και ο πρωθύστερος νόστος που - επιτέλους - ικανοποιήθηκε.

Και στο φλεγόμενο Σισμανόγλειο Μέγαρο στην Ιστικλάλ - μιας απλής απρονοησίας του Προμηθέα - είδε το πρόσωπο της πατρίδας που ξέρει να προκόβει κυρίως και κατά προτίμηση έξω από τα όριά της.

Αυτά τα τσουρούτικα, μίζερα όρια ενός εθνικού κράτους που  κόστισε  αίμα και  ξεριζωμό, ανδρώθηκε με μεγάλες ιδέες,  αξιώθηκε την αίγλη της αρπαχτής, για να καταλήξει στα τωρινά καζάντια. Κοινώς, φωτιά στα μπατζάκια μας.

Πάντως η Ρωμιά της ιστορίας μας βρήκε και την έξοδο Mahmutpasa στο Καπαλί Τσαρσί και κατηφόρισε στη βαθιά Τουρκία του Εμίνονου. Καλντιρίμι,  γυναίκες με σαλβάρια, μαγαζιά με κεφαλομάντηλα και ρουχαλάκια πριγκίπων για τη μέρα της περιτομής. Μέχρι το Kurkcuhan, όμοια κι απαράλλαχτα κατά τα άλλα με τα γενέθλια Καπάνια, της φτωχιάς εξαδέλφης από την επαρχία. Εκεί και το Gulum Yun, δηλαδή Nako el Orgu Yunleri. Εκεί και το μαγκιόρο κασμιράκι για να πλεχτεί το ρούχο -  ενθύμιο του ταξιδιού,  εκεί έμποροι με ταχύτατα αντανακλαστικά , biraz para κατά τα άλλα. Εσύ εμένα διες, στην Πόλη  πλέκουν και άντρες.

Ο πατέρας της Ρωμιάς μας, βέβαια, ποτέ χρησιμοποιούσε το ρήμα "έπλεξε", αλλά το  "έμπλεξε", ως εξής: Μπλέκω, μπλέκεις, μπλέκει. Μπλέκουμε, μπλέκετε, μπλέκουν. Κι η ίδια,  πρώτη από τους δικούς της που γύρισε πίσω, ενενήντα χρόνια μετά το φευγιό, έτοιμη από παλιά να πιαστεί στη γοητεία αυτού που άκουγε πάντα να το λένε "πατρίδα" , θα του απαντούσε:

-Ναι, μπαμπά, μπλέξαμε. Μπλέξαμε για τα καλά.