Merci, mon professeur

`

Πριν λίγους μήνες δεν ήξερα ότι βρισκόταν ακόμη εν ζωή. Με έκπληξη το πληροφορήθηκα από τις εφημερίδες και ήταν από τις εκπλήξεις που κάνουν την καθημερινότητα να αλλάζει τη ροή της, λίγο, τόσο δα, μια στάλα, αλλά αρκετά για σε γλυκάνει ξανά, μετά από τόσο καιρό.
Μας έμαθε ότι "βάρβαρος είναι πρώτος απ' όλους αυτός που πιστεύει στη βαρβαρότητα". Μας ταξίδεψε σε "Θλιμμένους τροπικούς" κι ας ήταν κακομεταφρασμένος τότε ο τίτλος και μας έστελνε σε "Θλιβερούς Τροπικούς".
Οι δασκάλες μου, εκεί, στο μέρος που έπρεπε να θύω στις Χάριτες και στις Μούσες, η αξέχαστη Άλκη (Κυριακίδου Νέστορος) και η νεαρή τότε Ελεονόρα (Σκουτέρη Διδασκάλου) με έπαιρναν από το χεράκι και μου έδειχναν την "Άγρια Σκέψη" ,τα "Μυθολογικά" και μια καινούργια επιστήμη που άκουγε στο δυσκοίλιο όνομα στρουκτουραλισμός.
Μα να είσαι είκοσι χρονώ, να έχεις μόλις πάρει το πτυχίο της Παιδαγωγικής Ακαδημίας που θα σου εξασφάλιζε βεβαίως τα προς το ζην, αλλά που ξεκινούσε στα 1983 τα καθημερινά της μαθήματα με ομαδική προσευχή και έπαρση σημαίας, έ, δεν ήθελε και πολύ για να ξελιγωθείς μπροστά στη νέα γνώση. Η πρώτη αληθινή ακαδημαϊκή εμπειρία θα έμενε για πάντα σημαδεμένη από τα μαθήματα της κοινωνικής ανθρωπολογίας, το μεγαλόπρεπο δρύινο παρκέ της παλιάς Φιλοσοφικής και το όνομα που θύμιζε με αστείο τρόπο τα τζιν της ζωής μας. Εκείνο το αλησμόνητο εξάμηνο, όπου η λαχτάρα για το καινούριο και ο ενθουσιασμός της εκκολαπτόμενης ανθρωπολόγου μπλέκονταν με το αιώνιο ψιλόβροχο και τις αφίσες του Αριστοτέλειου, είχε δοξαστική κατάληξη ένα δεκάρι που φιγουράριζε στον πίνακα ανακοινώσεων και έγινε μέρος της φοιτητικής μυθολογίας για τα επόμενα χρόνια.

Σήμερα η υφήλιος γιορτάζει τα εκατοστά του γενέθλια. Ο Κλωντ Λέβι- Στρος, ο Γάλλος, ο Εβραίος, ο ανθρωπολόγος, ο ερευνητής του Άλλου, ο εκατόχρονος.
Για μένα, ο άνθρωπος που έκανε να φυτρώσουν φτερούγες στο μυαλό μου. Μικρούλες όπως αποδείχτηκε, αλλά ακόμη ανοιχτές.
Δεν έγινα ποτέ ανθρωπολόγος, δεν ταξίδεψα σε άγνωστες φυλές.Οι Τροπικοί μπορούν να θλίβονται και χωρίς εμένα. Το δεκάρι ανεμίζει ακόμη στον πίνακα μιας μνήμης γεμάτης πια από την προσδοκία της προκοπής των σημαντικών άλλων.
Μπα, δε μελαγχολώ. Το ταξίδι ήταν μούρλια, κι ένας λόγος παραπάνω είναι που έμεινε αιώνιο και χωρίς προορισμό. Κάτι σαν την κρουαζιέρα των υπερήλικων εραστών με το ποταμόπλοιο στο "Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας":

[...] "Και μέχρι πότε νομίζετε πως μπορούμε να συνεχίσουμε αυτό το πήγαινε έλα του διαβόλου;" τον ρώτησε η Φερμίνα Δάσα.
Ο Φλορεντίνο Aρίσα είχε την απάντηση έτοιμη εδώ και πενήντα τρία χρόνια, εφτά μήνες και έντεκα μέρες με τις νύχτες τους.
"Για όλη μας τη ζωή", είπε.

Πάνω σ' ένα ένα ξένο τίτλο

Πόλη φαντασμάτων.
Σήμερα. Δυο φορές μέσα στην ίδια μέρα, δυο τελείως διαφορετικοί και άγνωστοι μεταξύ τους άνθρωποι μου μιλούν για την κατεδάφιση του Πύργου .
Ο πρώτος, συνάδελφος, θυμάται την παλιά ιστορία της κατεδάφισης του παραλιακού τείχους που άφησε όρθιο τον "Λευκό Πύργο" γιατί απλούστατα παραήταν δαπανηρό το γκρέμισμα. Ο δεύτερος, τελειόφοιτος αρχιτέκτονας, θέλει να τα σαρώσουμε όλα, όλα τα παλιά. Σύμβολα και ξεσύμβολα.Ίσως πιστεύει ότι η αισθητική είναι μια ηθική.
Έγινε και το χατήρι των απανταχού πιστών της Σαλονικιώτικης μυθολογίας. Βρέχει συνεχώς, ψιλά και επίμονα. Ο ουρανός κατέβηκε ίσαμε την άσφαλτο και τα λερά πεζοδρόμια. Χειμώνας και καταχνιά.
Βροχή και στα σοκάκια, πίσω από την Παναγούδα. Τα γενέθλια της μάνας μου. Εκεί γεννήθηκε, το σπίτι εβραίικο. Τα κάγκελα στο σιδερένιο κεφαλάρι του κρεβατιού στραβωμένα πάνω τις ωδίνες. Πριν ογδόντα χρόνια. Η μάνα της κάτι καταλάβαινε όταν τη γένναγε.
Ο σαλός. Τραγουδά δυνατά ένα παλιό τραγούδι και βαδίζει με μεγάλα σταθερά βήματα. Έχει γένια. Φορά σακάκι και τζιν με ξέφτια στα ρεβέρ. Περπατώ πίσω του, κατηφορίζοντας ανάμεσα στις λαμαρίνες του μετρό. Γυρνά και με κοιτά στα μάτια, καθώς στρίβω τη γωνία της Εγνατίας.
- Μου το έλεγε ο πατέρας μου, όταν ήμουν μικρός, εξηγεί.
Δεν τον έχω ρωτήσει. Δεν του απαντώ. Δεν τον ενδιαφέρει. Φεύγει.
[...] Ο μοναχός Αρσένιος [...] κλέβει χρήματα από τη δωρεά σου προς το Ναό της Αγίας Σοφίας, βοηθάει τον ιερορράπτη και τη γυναίκα του να κλέψουν από τα υφάσματα για τα άμφια του Ναού, αγοράζει για λογαριασμό του μετάξι κλεμμένο από το κράτος και , το χειρότερο, οικειοποιείται με σειρά πλαστογραφημένων πράξεων εκτάσεις σχεδόν τριάντα χιλιάδων στεμμάτων από τις περιουσίες του αδελφού Ζαχαρία, της Ζωής Φιλοματινής και τη δική σου. Φαίνεται ότι πρόκειται για έναν αδίστακτο απατεώνα.[...]*


Θεσσαλονίκη, πόλη των φαντασμάτων**.


* Αγαπητός, Π., Ο χάλκινος οφθαλμός, Άγρα,2003
** Μαζάουερ,Μ., Θεσσαλονονίκη πόλη των φαντασμάτων,Αλεξάνδρεια,2006

Εδώ βυθός

Respect human dignity - including the one of detainees.

Σεβασμός στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια - συμπεριλαμβανομένων και των κρατουμένων.

English (source)

The following text was taken from the recent blog action call initiated here which attempts to raise awareness about the country-wide hunger strikes going on in Greek prisons. The translation is my own in order to help a non-greek speaking audience to understand what is going on. If you wish to take part in this protest, you can publish this text on your own blog on the 20th of November and link to the original article or sign the petition.

“The situation in the greek prisons is inconsolable. The radical change of the greek penal system is a main subject”
- Karolos Papoulias 6/11/08

“We’re human - prisoners. Humans, I say”
-Vaggelis Pallis, Prisoner, 9/11/08

Since the third of November, a shattering shout is shaking the bases of our Democracy. From the third of November, the whole prisoner population or the Country is starting a hunger strike claiming the intuitive: Their lost dignity. Against them is poised the absolute silence of the national media and the absolute indifference of the political hegemony. To these practices, those of us signing this letter, DO NOT AGREE.

The situation in the Greek prisons is undescribable and can be only be understood through the rigid language of mathematics. In the country’s so-called “reformation” institutions, 417 deaths have been recorded in the last decade, while their frequency has taken off to such a degree, that today 4 people are expiring in the hands of the state per month. The occupancy touches 168% (10.113 prisoners for 6.019 positions) with each prisoner’s area ratio reaching 1 square meter. With the daily govermental expenditure per prisoner being 3,60 Euro, the rations provided are despicable, the infrastructure reminds of medieval ages and the medical coverage is very lacking. Simultaneously, the Greek government is sending to jail one citizen for every thousand, with the withheld people (those temporary imprisoned) reaching 30% of the total number of prisoners.

If the quality of a Democracy is judged by its prisons, then our Democracy is asthmatic. If the punishment of illegal behaviour with imprisonment by the state is happening in the name of the society, then for this situation in the prisons, we are all responsible, and the lion’s share of the blame on those of the state machine. In this reality, all of those signing this text respond NOT IN OUR NAME.

The information revealed by official representatives about the Greek prisons sketch an image of a hellhole. The essay of the European Committee for the Prevention of Torture (2007) discovers torture, inhumane treatment and life-threats against prisoners, series of violations regarding the conditions of detention, a lack of investigation and punishment of the guilty parties, silencing of incidents of violence with the collusion of doctors and guards, unacceptable medical conditions etc.

The European Court of Human Rights has published a series of damning decisions for Greece in regards to the maltreatment and/or violations of other prisoner rights from the prison authorities. The National Commission on Human Rights has taken a strong-willed decision about the abuse in prisons, proposing immediate actions for their resolution. The Ombudsman (Sinigoros tou Politi) is complaining about the total lack of cooperation from the responsible state officials, as a result of which he has been virtually banned from entering the country’s prisons for the last two years. The bar associations of the whole country, the non-government organisations including Amnesty International and many political/social institutions denounce the unacceptable situation and request a wider cooperation to resolve this problem.

If human are the rights which every human being should enjoy, every deprivation of those becomes an open wound for our society. In this situation, everyone signing this text reply BREAK FINALLY THE PRISON ABATON.

With this hunger strike the prisoners are fleeing to their last fort of resistance they have left, their own body. This was preceeded by a final request from them towards the leaders to monitor this problem as the situation could go no more. In order to resolve this hunger strike, they request to meet demands which restore their lost dignity and recover their basic human rights, demands specific, decent and immediately feasible.

Against the prisoner movement the political leadership is spending its actions with indifference, promises and repression of their demonstrations. Any indifference and heatlessness of the political leadership at this stage as well would mean dead hunger strikers. In this frontal collision that the country prisoners have selected for claiming their self-evident humanity we can not wait pathetically while crossing our arms and waiting for the news of hunger strike deaths but we will stand in solidarity.

If the defense of democracy and human rights require the watchfulness of all of us, now is the time to take a stand against this problem without indifference and evasions.

Faced with the tense situation in prisons throughout the country, those who sign this text are making the political leadership fully responsible for what will happen and demand the immediate, both institutional and practical GUARANTEE OF BASIC HUMAN RIGHTS OF THE PRISONERS OF THE WHOLE COUNTRY

Ελληνικά (πηγή)

Όχι στο Όνομά μας

“Είναι απαράδεκτη η κατάσταση στις ελληνικές φυλακές. Είναι κύριο θέμα η ριζική αλλαγή του σωφρονιστικού συστήματος”.

–Κάρολος Παπούλιας, 6/11/08

“Είμαστε άνθρωποι – κρατούμενοι. Άνθρωποι, λέω”

- Βαγγέλης Πάλλης, Κρατούμενος, 9/11/08

Από τις τρεις Νοεμβρίου μία εκκωφαντική κραυγή συνταράσσει τα θεμέλια της Δημοκρατίας μας. Από τις τρεις Νοεμβρίου σύσσωμοι οι κρατούμενοι όλης της χώρας κατεβαίνουν σε απεργία πείνας διεκδικώντας το αυτονόητο : τη χαμένη τους αξιοπρέπεια. Απέναντί τους αντιμετωπίζουν την εκκωφαντική σιωπή των κραταιών ΜΜΕ και την παντελή αδιαφορία της πολιτικής ηγεσίας. Σε αυτές τις πρακτικές όσοι υπογράφουμε αυτό το κείμενο ΔΕ ΣΥΝΑΙΝΟΥΜΕ.

Η κατάσταση στις Ελληνικές φυλακές είναι απερίγραπτη και μπορεί να γίνει κατανοητή μόνο με τη σκληρή γλώσσα των μαθηματικών. Στα κατ’ επίφαση “σωφρονιστικά” ιδρύματα της χώρας έχουν καταγραφεί συνολικά 417 θάνατοι την τελευταία δεκαετία, ενώ ο ρυθμός τους έχει απογειωθεί σε τέτοιο σημείο, ώστε σήμερα να σβήνουν στα χέρια του κράτους τέσσερις άνθρωποι το μήνα. Η πληρότητα αγγίζει το 168% (10.113 κρατούμενοι για 6.019 θέσεις) με την αναλογία χώρου για κάθε άνθρωπο να φτάνει σε περιπτώσεις το 1τμ. Με ημερήσιο κρατικό έξοδο ανά κρατούμενο τα 3,60 Ευρώ τα συσσίτια που παρέχονται είναι άθλια, οι υποδομές θυμίζουν μεσαίωνα και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη είναι ελλιπέστατη. Συγχρόνως, το Ελληνικό δικαστικό σύστημα στέλνει στη φυλακή έναν στους χίλιους κατοίκους της χώρας με τους έγκλειστους χωρίς δίκη (υπό προσωρινή κράτηση) να αγγίζουν το 30% του συνολικού αριθμού των κρατουμένων. Αν η ποιότητα μίας Δημοκρατίας κρίνεται από τις φυλακές της, τότε η Δημοκρατία μας ασθμαίνει. Αν η τιμώρηση παραβατικών συμπεριφορών με εγκλεισμό γίνεται από το κράτος στο όνομα της κοινωνίας, τότε για την κατάσταση στις Ελληνικές φυλακές είμαστε όλοι υπόλογοι, με συντριπτικές όμως ευθύνες να αναλογούν στην κρατική μηχανή. Σε αυτή την πραγματικότητα όσοι υπογράφουμε αυτό το κείμενο απαντούμε ΟΧΙ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΑΣ.

Τα στοιχεία που αποκαλύπτονται από επίσημους φορείς για τις Ελληνικές φυλακές σκιαγραφούν εικόνα κολαστηρίων. Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (2007) διαπιστώνει βασανιστήρια, απάνθρωπη μεταχείριση και απειλές κατά της ζωής κρατουμένων, σειρά παραβιάσεων αναφορικά με τις συνθήκες κράτησης, ελλείμματα στη διερεύνηση και τιμωρία των ενόχων, αποσιώπηση περιστατικών βίας με την συμπαιγνία ιατρών και φυλάκων, απαράδεκτες συνθήκες ιατρικής περίθαλψης και ιατρικού ελέγχου στους κρατούμενους κλπ. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει εκδώσει σειρά καταδικαστικών για την Ελλάδα αποφάσεων που αφορούν κακομεταχείριση ή/και παραβιάσεις άλλων δικαιωμάτων κρατουμένων από σωφρονιστικές αρχές. Η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου έχει πάρει απόφαση - καταπέλτη για τα κακώς κείμενα στις φυλακές, προτείνοντας άμεσες δράσεις για την επίλυση τους. Ο Συνήγορος του Πολίτη διαμαρτύρεται για την παντελή έλλειψη συνεργασίας των αρμόδιων κρατικών φορεών μαζί του, λόγω της οποίας έχει ουσιαστικά απαγορευτεί η είσοδός του στις φυλακές της χώρας τα τελευταία δύο χρόνια. Οι δικηγορικοί σύλλογοι όλης της χώρας, μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως η Διεθνής Αμνηστία, και πολλοί πολιτικοί/κοινωνικοί φορείς καταγγέλλουν την απαράδεκτη κατάσταση και ζητούν ευρύτερη συνεργασία για το ξεπέρασμα του προβλήματος. Αν ανθρώπινα είναι τα δικαιώματα που πρέπει να απολαμβάνει κάθε ανθρώπινο ον, κάθε στέρησή τους στις Ελληνικές φυλακές αποτελεί ανοιχτή πληγή για την κοινωνία μας. Σε αυτή την κατάσταση όσοι υπογράφουμε αυτό το κείμενο απαντούμε ΝΑ ΣΠΑΣΕΙ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΤΟ ΑΒΑΤΟ ΤΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ.

Με την απεργία πείνας οι κρατούμενοι καταφεύγουν στο τελευταίο οχυρό αντίστασης, που τους έχει απομείνει, το σώμα τους. Είχε προηγηθεί έσχατη έκκλησή τους προ μηνός προς τους ιθύνοντες να ενσκήψουν στο πρόβλημα, καθώς δεν πήγαινε άλλο. Για να λύσουν την απεργία πείνας ζητούν την ικανοποίηση αιτημάτων, που αποκαθιστούν την χαμένη τους αξιοπρέπεια και επανακτούν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά τους, αιτημάτων συγκεκριμένων, αξιοπρεπών και άμεσα υλοποιήσιμων. Απέναντι στις κινητοποιήσεις των κρατουμένων η πολιτική ηγεσία εξαντλεί τη δράση της σε αδιαφορία, υποσχέσεις και καταστολή των κινημάτων τους. Τυχόν αδιαφορία και αναλγησία της πολιτικής ηγεσίας όμως και σε αυτή τη φάση θα σημαίνει νεκρούς απεργούς πείνας. Στη μετωπική λοιπόν σύγκρουση που επιλέγουν οι κρατούμενοι της χώρας για τη διεκδίκηση των ανθρωπίνως αυτονόητων δε μπορούμε να μένουμε απαθείς σταυρώνοντας τα χέρια και περιμένοντας τις ειδήσεις των θανάτων από τις απεργίες πείνας αλλά θα σταθούμε αλληλέγγυοι. Αν η περιφρούρηση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επιβάλλουν την επαγρύπνιση όλων μας, τώρα είναι λοιπόν η στιγμή να πάρουμε θέση όλοι απέναντι στο πρόβλημα χωρίς αδιαφορίες και υπεκφυγές.

Απέναντι στην τεταμένη κατάσταση στις φυλακές όλης της χώρας όσοι υπογράφουμε αυτό το κείμενο καθιστούμε την πολιτική ηγεσία απολύτως υπεύθυνη για ό,τι συμβεί και απαιτούμε άμεσα την τόσο θεσμική όσο και στην πράξη ΕΓΓΥΗΣΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ.

Πονάκια

Είναι τόσο άσχημο όσο δείχνει. Πονά ο αγκώνας, στην αρχή μόνο κατά την κίνηση και μετά ακόμη και στην ανάπαυση. Τώρα πονά και στον ύπνο.
Το λένε "αγκώνα του τενίστα" . Το προκαλούν συνεχόμενες, επαναλαμβανόμενες κινήσεις. Η αφεντιά μου βεβαίως και δεν παίζει τένις, μην παρεξηγηθούμε.


Προσοχή συνβλόκεροι και συνβλοκερές, είτε πλέκετε είτε όχι. Το ποντίκι βλάπτει ενίοτε την υγεία. Κυρίως αν συνδυάζεται με βελόνες. Παραπάνω λίγες ασκήσεις για να προλάβετε το κακό. Εγώ δεν το πρόλαβα.
Αιτούμαι λοιπόν, ολιγοήμερης, αδείας. Μέχρι να γιάνω. Για να μπορώ πάλι να πλέκω και να γράφω. Γιατί μου έγιναν, πανάθεμά τα, και τα δυο απαραίτητα. Όπως κι εσείς.

Οι Γερμανοί ξανάρχονται

`

Πριν καμιά εικοσαριά χρόνια που ήρθαμε και κατοικήσαμε στο σπίτι μας, η γειτονιά αποτελούσε τις εσχατιές της πόλης. Ένα απομονωμένο "νησί" , με χωράφια γύρω γύρω που τη χώριζαν από την υπόλοιπη Καλαμαριά.
Στο πίσω μέρος της πολυκατοικίας υπήρχε ένα τέτοιο τεράστιο χωράφι, άσπαρτο και ακαλλιέργητο. Ένα κοπάδι πρόβατα περνούσε δυο φορές την ημέρα, κανονικά, με τον τσομπάνο και το σκύλο. Συχνά πυκνά τα παιδιά από τον Ιππικό σύλλογο έβγαζαν τα άλογα χαλαρό περίπατο και μετά έβλεπες τα σημάδια από τα πέταλα στο χώμα.Τα γειτονόπουλα είχαν βεβαίως και το απαραίτητο αυτοσχέδιο γήπεδο, κλασικό αλανιάρικο, με τα νοητά γκολ ποστ και τη φωνή της μάνας από το μπαλκόνι. Μερικά δέντρα που φύτρωσαν μόνα τους,μπάζα, μονοπάτια ανάμεσα στα χορτάρια, κάμποσα σκουπίδια,φίδια και αρουραίοι, όχι δεν ήταν ένα ειδυλλιακό τοπίο. Ωστόσο ήταν ένα κομμάτι γης όπου έβλεπες τη φύση να κάνει τη δουλειά της, ήσυχα και σιωπηλά. Ζούσες τη διαδοχή του χρόνου, τη συνήθιζες, την περίμενες, την αγαπούσες. Την άνοιξη όλες οι ασχήμιες σκεπάζονταν από μια ευφρόσυνη πρασινάδα που μετά γινόταν κατακόκκινη και αισχυντηλή. Λίγο πιο κάτω, μέσα από πεύκα εκατόχρονα, ακούγαμε τα καλοκαιρινά βράδια αηδόνια. Ναι.
Όλα τα σπίτια του δρόμου "αυλίζονταν" στο χωράφι, κι ας μην είχαν έξοδο σ' αυτό. Σήμερα θα λέγαμε ότι το χωράφι ήταν ένα state of mind, μια συμβολική απεικόνιση ενός παραδείσου ουδέποτε αποκτηθέντος. Ο γιος μου, μικρούλης, το αποκαλούσε "το χωραφάκι μας" και εγώ προσπαθούσα να τον πείσω ότι δικό μας δεν ήταν. Ο αστικός μύθος της περιοχής έλεγε ότι αρχικός νοικοκύρης του μέρους ήταν ένας μπαρμπούλης αλογάς, τζαμπάζης δηλαδή, που φρόντισε προτού συχωρεθεί να μοιράσει το χωράφι που στάβλιζε τα αλογομούλαρά του σε πολλά μικρά μερτικά, θηλυκού γένους.Αυτή ήταν και η ενδόμυχη ελπίδα μου. Νοερά ευγνωμονούσα τη θρυλούμενη γαλαντομία του ζωέμπορα που φαινόταν να αναβάλλει ολοένα και συνεχώς την οικοδόμηση του χωραφιού.
Στο μεταξύ τα παιδιά μεγάλωναν, άλλα έπαιρναν τη θέση τους στο χωμάτινο γήπεδο, όπως επίσης τα σκουπίδια και τα μπάζα. Το κοπάδι κάποτε χάθηκε, ο Ιππικός μεταφέρθηκε, σώπασαν και τα αηδόνια. Πάει και η θάλασσα που φαίνονταν, πάνε και τα ολόφωτα καράβια που γλιστρούσαν τα βράδια στις ταράτσες των μπροστινών σπιτιών. Η Καλαμαριά μεγάλωνε κι αυτή, με την κακοήθεια ενός μελανώματος.
Μετρούσα τις εποχές. Ακόμη μια άνοιξη και το χωράφι στη θέση του. Να και φέτος, η μεγάλη, χαμηλή συκιά θα δέσει σύκα. Του χρόνου;
Πριν δυο χρόνια περίπου ήρθε και το "του χρόνου". Τουλάχιστον είχε τελειώσει η αναμονή .
Οι φαγάνες ανέλαβαν να μας δείξουν τα σπλάχνα της γης που βλέπαμε τόσα χρόνια. Από άκρη σε άκρη, σπιθαμή δεν έμεινε. Με κρυφή ελπίδα περίμενα να δω μήπως τίποτε προϊστορικοί Καλαμαριώτες είχαν προνοήσει να στήσουν και προς τα εδώ τα τσαρδάκια τους, αλλά μπα. Τελικώς μόνο επί των Εμβόλων, που λέει και ο Πετεφρής. Σε μας πενταόροφες με κούφια σωθικά, να στεγάσουμε και τα τριπλά αυτοκίνητα της κάθε φαμελιάς.
To make a long story sort, η ταμπέλα του εργολάβου έλεγε "Τζαμπάζης". Fair enough, σκέφτηκα. Από μουλαρά σε μουλαρά. Και μετά ήρθαν οι Γερμανοί.
- Τα μάθατε; Ένα πράγμα σαν το LIDL θα ανοίξει στο καινούριο.
Και άνοιξε. Σήμερα.
Μετά από εξαντλητική δουλειά μηνών όπου, αν δε σε ένοιαζε η μνημειώδης αδιαφορία της πολυεθνικής για την τεράστια όχληση που προκάλεσαν οι εγκαταστάσεις της στη γειτονιά, θα μπορούσες να σπουδάσεις, χαζεύοντας, τη γερμανική μεθοδικότητα και την τελειομανία.
Μετά τις διαμαρτυρίες μας για τα τεράστια μπουριά που εξαερίζουν το υπόγειο πάρκινγκ και την απορία πώς επέτρεψαν τη λειτουργία τέτοιου μέρους σε κατοικημένη περιοχή.
Μετά από μήνες εκπαίδευσης του προσωπικού που διαλέχτηκε με βάση, ανάμεσα σε άλλα, την ικανότητα της εργασίας σε ομάδα. Τους έβλεπα με τις στολές τους κάθε πρωί να καθαρίζουν τα καθαρά και να παριστάνουν τους πελάτες στα ταμεία. Τα στελεχά, αντιθέτως, όλοι ίδιοι, θύμιζαν Matrix. Μια κοψιά. Νέοι, ωραίοι, ψηλοί και λυγεροί με σκούρα κοστούμια. Τι διάλο, η Zerox τους γεννάει αυτούς; Άραγε για ποιον δουλεύουμε όταν στο σχολείο βάζουμε τα παιδιά στην ομαδοσυνεργατική...
Λοιπόν, habemus ALDI.

Σήμερα, οχτώ παρά δέκα το πρωί. Το καινούριο μαγαζί θα ανοίξει σε δέκα λεπτά. Οι άνθρωποι που βλέπετε περιμένουν έξω από τις κλειστές τζαμαρίες. Μερικοί "ζεσταίνουν τις μηχανές" στα καροτσάκια.
Μέχρι το βράδυ μια τεράστια παρέλαση είχε περάσει από τον καινούριο ναό παρηγοριάς της περιοχής μας. Νέοι, γέροι,χαρούμενες οικογένειες, πεζοί και εποχούμενοι, οι πάντες. Οι σεκιουριτάδες τραβούσαν τα μαλλιά τους και τους έστελναν κύματα- κύματα μέσα. Όσοι τελείωναν το σεβαστικό προσκύνημα στη γερμανική σαβούρα έβγαιναν με ένα κόκκινο τριαντάφυλλο που δε μύριζε τίποτε, μια σακούλα πολλών χρήσεων με μαγνητάκι ψυγείου και κατευθύνονταν στη λευκή τέντα του πάρκινγκ για το απαραίτητο ντερλίκι. Εκεί στρώνονταν στα πεζούλια, που μέχρι χτες βάφανε ευτυχισμένοι Αλβανοί, με το πλαστικό πιάτο στα γόνατα και τσιμπούσαν εν μέσω εξατμίσεων και λιακάδας.
Κι η αφεντιά μου; Βλέπετε, μέσα στις εμμονές μου βρίσκεται και η πεποίθηση ότι οι καθημερινές μας πράξεις περιέχουν πολιτική. Έμεινα λοιπόν να αναρωτιέμαι τι έκανε όλους αυτούς τους ανθρώπους να αποκτήσουν τόσο ομοιόμορφη και προβλέψιμη συμπεριφορά. Ποιον τρόμο προσπάθησαν να διαχειριστούν; Ποια προσδοκία τους έφερε σωρηδόν και πειθαρχημένους στα ράφια με τα "μάρκα μ' έκαψες " καλούδια;
Όταν ήμουν μικρή και έβλεπα το Λογοθετίδη να φωνάζει το σκύλο τους "Φλοξ", "Φλοξάκι" νόμιζα ότι ήτανε ξένη λέξη. Μετά έμαθα ότι είναι η φλοξ, της φλογός και ότι κάποτε οι Έλληνες πεινάσανε πολύ και η Φλοξ κινδύνεψε να φαγωθεί.
Σήμερα δεν ξέρω τι αληθινά είναι η φτώχεια. Μια άρνηση ή μια κατάφαση; Και δε ζει και ο Λογοθετίδης, να ξυπνήσει από το όνειρο, να σιγουρευτούμε ότι δε φάγαμε τη Φλόγα, το Φλοξάκι.

Ποιος κυβερνά αυτόν τον κόσμο;

Πολλά πράγματα με κάνουν να ντρέπομαι. Ανάμεσά τους υπάρχουν και μερικά που ,ταυτόχρονα, με εξοργίζουν.
Ένα από αυτά, το κορυφαίο ίσως, είναι η άγνοια. Η άγνοια είναι καλή και βολική για τα κατώτερα έμβια και για τους φασίστες. Τα κατώτερα έμβια έτσι κι αλλιώς δεν είναι κουρντισμένα να αποκτούν συνείδηση άλλη από όση τους χρειάζεται για την επιβίωση και τη διαιώνιση. Οι φασίστες πάλι χαίρονται και απολαμβάνουν να σπέρνουν και να διαδίδουν την άγνοια, γιατί από αυτή βγάζουν το ψωμάκι τους. Θέλετε ένα παράδειγμα;

Πόσα στερεότυπα και πόσες θεωρίες συνωμοσίας είναι δυνατό να χωρέσουν σε πέντε λέξεις; Το βλέπετε παραπάνω. Διαβάστε στον εξαίρετο, το δικό μας "ξένο Σαλονικιό" και στον Αμπραβανέλ ολόκληρη την ιστορία.
Ξέρετε, είναι απλό. Ζούμε, ως ρημαδοέθνος, την απόλυτη αυταπάτη του περιούσιου. Χάρη σε ένα απίθανο συνονθύλευμα προγονοπληξίας , θρησκευτικού παραληρήματος και εθνικής εσωστρέφειας η κυρίαρχη άποψη για την πατρίδα είναι αυτή που περιορίζεται στο καμάρι των παρελάσεων, τον τρόμο των Σκοπιανών και το μεγαλείο της ορθοδοξίας. Και μη μου πείτε ότι δεν είναι αυτή η κυρίαρχη άποψη και ότι η Αυριανή δεν είναι και καμιά σοβαρή εφημερίδα. Γιατί θα σας πω ότι είναι και παραείναι. Κι αν δεν το πιστεύετε τραβάτε μια βόλτα στο πλησιέστερο σχολειό, δημοτικό ή γυμνάσιο και ρωτήστε πόσα παιδιά έκαναν φέτος χρήση του, φρέσκου, δικαιώματος να μη παρακολουθούν το μάθημα των θρησκευτικών χωρίς να είναι μάλιστα αναγκασμένα να δώσουν και εξηγήσεις.
Η δυστυχία μου είναι ότι μεγάλωσα σε μια πόλη που είχε ακόμη μνήμες από ένα παρελθόν αλλιώτικο. Οι πολιτικώς ορθοί το ονομάζουν με την κακόηχη λέξη "πολυπολιτισμικό". Οι αναρτήσεις για τις Incandadas και τους Εβραίους μαγαζάτορες δεν είχαν το χαρακτήρα της αφελούς λαογραφίας αλλά προσπαθούσαν να βρουν και να αποκαταστήσουν τον ομφάλιο λώρο που με δένει με το γενέθλιο τόπο. Αυτή την πόλη, που γέννησε τη Φεντερασιόν και ένωσε Εβραίους, Έλληνες και Σλάβους σε μια ταξική διεκδίκηση πέραν του εθνοτικού διαχωρισμού. Η ίδια είναι σήμερα η πόλη του Ψωμιάδη, του Άνθιμου και της παρέας τους.
Αλλά η προκατάληψη και τα στερεότυπα έχουν την αρχή τους στην άγνοια που σας έλεγα και νωρίτερα.
Από τις διηγήσεις του πατέρα μου, που μεγάλωσε στη Σαλονίκη του μεσοπόλεμου, γνωρίζω για την άλλη φασολάδα, όχι το τιμημένο εθνικό μας φαγητό. Αυτήν που έβαζαν οι πάμφτωχοι Εβραίοι της πόλης σε ένα κουφωμένο καρβέλι ψωμιού και την έπαιρναν στην πολύωρη παραμονή τους στα σινεμά της εποχής. Έβλεπαν και ξανάβλεπαν το ίδιο έργο στις απανωτές του προβολές, τρώγοντας τη φασολάδα που μούλιαζε το καρβέλι. Ήταν οι προλετάριοι Εβραίοι, ψηφοφόροι της Αριστεράς, λεφούσι πεινασμένο και ριζοσπαστικό. Ήταν αυτοί που χάθηκαν στα στρατόπεδα της φρίκης ανταμώς με τους αστούς, τους εμπόρους ομόθρησκούς τους. Αυτοί οι τελευταίοι ήταν που πλούτισαν με τη θανή τους κάτι καρτάλια της Σαλονίκης, Χ.Ο. και πατριώτες, οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες της μεταπολεμικής ζωής.
Η Σαλονίκη χάνοντας τους Εβραίους της, έχασε το πρόσωπό της. Τη θέση τους πήραν εσωτερικοί μετανάστες, πρώην αγρότες, άσχετοι και αμόρφωτοι που εξελίχτηκαν σε ψηφοφόρους του Ψωμιάδη και της Ράπτη. Για τους θεολόγους της αδελφότητας της "Ζωής" και τα κατηχητικά του εμφυλίου τα είπαν άλλοι, αξιότεροι από εμένα.
Σε λίγες μέρες αρχίζει και το φεστιβάλ. Θα ανηφορίσουν πάλι οι σινεφίλ και θα τιγκάρουμε στον πολιτισμό. Μετά τις προβολές θα βογκήξουν η Μοδιάνο, τα Λαδάδικα και οι φυτείες καφέ της Λεωφόρου Νίκης. Ο βλαχοδήμαρχος θα καμαρώνει τις inox γλάστρες της Νέας Παραλίας και το έκτρωμα, το δημαρχιακό μέγαρο. Το υπέδαφος της πόλης θα εξεμεί τον εαυτό του πάνω στα μηχανήματα του μετρό. Μπορεί στο τέλος να γλυτώσουμε και την υποθαλάσσια. Που ξέρεις, ο Θεός είναι μεγάλος. Αλλά, όπως απαντούσαν σε τέτοια υπερβολική αισιοδοξία οι Εβραίοι βαρκάρηδες που μετέφεραν τον κόσμο στα καράβια που βρίσκονταν αρόδο στο λιμάνι της Σαλονίκης:
-Ναι αφεντικό, αλλά η βάρκα είναι μικρή.

Κάλλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε

Η δύση της αμερικάνικης ηγεμονίας συμπίπτει με την εκλογή του πρώτου έγχρωμου προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών. Ξεδοντιάστηκε λοιπόν ο λέων και στην παρακμή του έγινε διαλλακτικός και ήπιος; Ή όντως από σήμερα οι αγρότες των μεσοδυτικών πολιτειών και οι νταλικέρηδες της route 66 κέρασαν την υφήλιο ένα ακριβό δώρο;
Περιμένουμε να δούμε. Με πιθανότερο σενάριο το επιτήδειο επικοινωνιακό κόλπο. In other words, it is to good to be truth μια και αυτές τις μέρες όλοι πρέπει να αισθανόμαστε και λίγο αμερικάνοι. Μέχρι και η Βασιλική με ρώτησε σήμερα, από τα βάθη της πολυθρόνας της και του σκοταδιού της, αν " βγήκε ο μαύρος". Ναι, βγήκε.
Στη χώρα όπου ακόμη και οι πλέκτριες οργανώθηκαν σε τεράστιες ενώσεις για να χρηματοδοτήσουν την εκστρατεία του Ομπάμα. Και τα κατάφεραν.
Στη χώρα που πρώτα θα έβγαινε μαύρος πρόεδρος και κατόπιν γυναίκα και όπου το αντίπαλον δέος ήταν ένας άντρας με στήθη, το πιτ μπουλ με το κραγιόν , η ενσάρκωση του μισογυνισμού.
Στη χώρα που η συμμετοχή των πολιτών στην ψηφοφορία θεωρείται διακύβευμα.
Στη χώρα της οπλοκατοχής και του θρησκευτικού φονταμενταλισμού που καταγγέλλει και καταδιώκει τα ίδια ακριβώς φαινόμενα σε άλλες χώρες.
Στη χώρα των τρομακτικών ανισοτήτων και του πιο ξεδιάντροπου πλουτισμού.
Εκεί λοιπόν, λένε, πως ανέτειλε ένα όνειρο, μια ελπίδα. Να το πιστέψουμε;


Congrats to all my friends who knit in the other side of the Atlantic. I wish all your expectations come truth. Maybe is really a new day for all of us.

Τα χρώματα της Ίριδας

Πριν 90 χρόνια,στον Πειραιά, στις 4 Νοέμβρη του 1918 ( 13 Νοεμβρίου, με το παλιό) , στις 10.30 το πρωί, τα γραφεία της Πανελλήνιας Ένωσης Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού, που βρίσκονταν στο δεύτερο όροφο του ξενοδοχείου "Πειραιεύς" φιλοξενούσαν τη στιγμή που δείχνει αυτή η φωτογραφία.



Ο όρθιος, με τον αριθμό 9, είναι ο μηχανικός, με καταγωγή από τη Μπάλια της Μικρασίας,  Σταμάτης Κόκκινος.
Με τον αριθμό 15 σημειώνεται ο  Πειραιώτης Μιχάλης Σιδέρης.
Στο 19 ο Σαλονικιός Αβραάμ Μπεναρόγια(ς) , ο ιδρυτής της Φεντερασιόν, αντικρίζει το φακό του φωτογράφου κατάματα και δεν ξέρει ότι θα πεθάνει λησμονημένος απ' όλους, πλήρης ημερών, στο κράτος τους Ισραήλ.
Ο αριθμός 20 δείχνει το Νίκο Γιαννιό, από την Άνδρο, ο οποίος ήταν αρχισυντάκτης στη σοσιαλιστική εφημερίδα "Ο Λαός" που εκδιδόταν στην Κωνσταντινούπολη.
Τέλος, στον αριθμό 5 είναι ο νεαρός Μιχάλης Οικονόμου. Δε γνωρίζω αν πρόκειται για τον κατοπινό σπουδαίο, αν και παραγνωρισμένο, ιμπρεσιονιστή ζωγράφο.
Ανάμεσά τους βρίσκονται ο Δημοσθένης Λιγδόπουλος, ο Πεχνά Ανζέλ και άλλοι που δεν έχουν ταυτιστεί, τουλάχιστον από όσο εγώ ξέρω.
Πρόκειται για τη στιγμή της ίδρυσης του ΣΕΚΕ( Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος) που αργότερα μετονομάστηκε ΚΚΕ.
Είχαν προηγηθεί άλλες προσωπικότητες και σημαντικοί αγώνες του εργατικού κινήματος, πρότερα σχήματα, διάφορα ιδεολογικά ρεύματα και ζυμώσεις. Ωστόσο εκείνο το γεγονός που υπήρξε καθοριστικό για να βρεθούν μαζί, όλοι όσο φαίνονται γύρω από το τραπέζι της Ένωσης μηχανικών ατμόπλοιων, ήταν ο Μεγάλος Οκτώβρης που ένα χρόνο πιο μπροστά είχε ξεσπάσει με τη δύναμη μιας θύελλας.
Όχι τελείως αυθαίρετα, υποθέτω ότι ο Σταμάτης Κόκκινος κανόνισε τη χρήση της αίθουσας της ένωσης μηχανικών, μια και ο ίδιος ήταν μέλος της.
Εξάλλου, όπως φαίνεται και στα πρακτικά αυτού του Α΄Πανελλαδικού Σοσιαλιστικού Συνεδρίου ( έκδ. της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, Αθήνα 1982) ο ίδιος ο Κόκκινος παίρνει πρώτος το λόγο, ως μέλος της οργανωτικής επιτροπής και προσωρινός πρόεδρος:
[...] Κόκκινος: Εξηγεί ότι η αίθουσα εις την οποίαν συνεδριάζομεν δεν ανήκει εις το Σοσιαλιστικόν Κόμμα και ως εκ τούτου δεν πρέπει να κάμει εις το κοινόν η διακόσμησις, η κάθε άλλο παρά σοσιαλιστική, εντύπωσιν. Εύχεται όπως εις το ερχόμενον συνέδριον έχωμεν αίθουσαν ιδικήν μας, όπως ημείς θέλωμεν. [...]
Το μοναχικό πορτραίτο του Μαρξ, πίσω από τη ράχη του Κόκκινου νομίζω ότι μας λέει ακριβώς την ίδια μικρή ιστορία.



Το πρώτο αυτό, το ιδρυτικό συνέδριο του ΣΕΚΕ, υιοθέτησε -μετά από σκληρή αντιπαράθεση, λένε οι πηγές- τη θεωρία της πάλης των τάξεων για ιδεολογική βάση και την επιδίωξη της κυριαρχίας του προλεταριάτου ως πολιτική δράση. Σήμερα μας φαίνεται αδύνατο να είχε συμβεί κάτι άλλο. Το αυτονόητο και πώς το αντιλαμβανόμαστε σήμερα, εννενήντα χρόνια αργότερα...
Τα υπόλοιπα ανήκουν στην ιστορία. Τα λάθη, οι νίκες, οι ήττες,οι θρίαμβοι, οι τραγωδίες, οι διαψεύσεις, τα εγκλήματα, οι άθλοι.
Σε μένα ανήκει μόνο η ανάμνηση του ανθρώπου που θέλω να πιστεύω ότι κρέμασε το πορτραίτο στον τοίχο πριν σταθεί από κάτω για τη φωτογραφία. Μισό αιώνα αργότερα, τον είδα στο μπαλκόνι του τριώροφου σπιτιού του, στον αριθμό 17 της οδού Βλάση Γαβριηλίδη , στην Καλαμαριά. Σε βαθιά γεράματα, ήταν πια ο "γερο- Κόκκινος". Έτσι τον αποκαλούσε ο πατέρας μου. Φτυστός ο Ελευθέριος Βενιζέλος, με λευκό μουσάκι, διόπτρες και χακί δίκοχο, ποτέ δε μπόρεσα να καταλάβω από μίμηση ή σύμπτωση. Στην άσφαλτο μπροστά στο σπίτι , χυμένα νερά, ανάκατα με λάδια αυτοκινήτου. Οι μεγάλοι είχαν έρθει για επίσκεψη και εμείς, μικρά, παίζαμε έξω.Ήταν απόγευμα και ο ήλιος θα έγερνε προς το Καραμπουρνάκι. Τα λάδια γυάλιζαν και στη γυαλάδα τους η άσφαλτος έλαμπε με όλα τα χρώματα του ουράνιου τόξου. Έσκυβα με ενδιαφέρον και τα χάζευα. Ο λευκός γέροντας ακούμπησε στα κάγκελα και μου είπε:
-Φύγε, μη τα πιάνεις αυτά, είναι βρομιές.
Δε θυμάμαι πόσων χρονών ήμουν. Λιγότερο από δέκα, μάλλον. Κι ούτε μπορούσα να γνωρίζω τότε ποιος ήταν στ' αλήθεια ο "γερο- Κόκκινος", αν και το όνομά του ηχούσε στα παιδικά αυτιά με παράξενη αίγλη.
Αργότερα, πολύ αργότερα,όταν ο Κόκκινος δε ζούσε πια, ο πατέρας μου έδειξε περήφανος την ιστορική φωτογραφία, κομμένη από εφημερίδα, στοργικά επισκευασμένη με τσιρότο και φυλαγμένη μέσα στον τόμο των πρακτικών του ιδρυτικού συνεδρίου. Αυτός ήταν και ο τρόπος του να μας μαθαίνει την οικογενειακή ιστορία και την ιστορία εν γένει. Βουτηγμένος στο συναίσθημα. Ένα ή πολλά συναισθήματα αγάπης, θαυμασμού, μα πάνω απ' όλα καθήκοντος ,σταθερότητας και τιμής που τον έκαναν να τραβήξει το μακρύ και οδυνηρό μονοπάτι της ζωής του πιστός σε ό,τι διάλεξε, είτε επρόκειτο για τους ανθρώπους είτε για τις ιδέες τους.
Στην κατοχή ο Κόκκινος δούλευε μηχανικός στο εργοστάσιο του Αλλατίνι, αυτό που στέκει ερείπιο σήμερα στην αρχή της Σοφούλη και περιμένει την "αξιοποίησή "του από τις κατασκευαστικές. Στο ίδιο εργοστάσιο δούλευε και ο παππούς μου, ο πρόσφυγας μηχανικός από τα ορυχεία της Μπάλιας και ο πατέρας μου, έφηβος εργάτης. Με μια μαούνα μετέφεραν το στάρι από το λιμάνι στις εγκαταστάσεις του Αλλατίνι, αυτόκλητοι ναυτικοί που δεν έμαθαν κολύμπι μέχρι το τέλος της ζωής τους. Εκεί κατοικούσε ο Κόκκινος με τη γυναίκα του, θεία του πατέρα μου, και τα τέσσερα παιδιά του, δυο αγόρια, δυο κορίτσια, στο ωραίο νεοκλασικό διώροφο που σώζεται ακόμη στον περίβολο του εργοστασίου. Την τελευταία κόρη της οικογένειας την κηδέψαμε, πλήρη ημερών, πρόπερσι το καλοκαίρι. Εκτός από τις γυναίκες που τη φρόντιζαν στα στερνά της, ελάχιστοι συγγενείς παραβρέθηκαν μετά από ενός αιώνα γεννήσεις, θανάτους, οικογενειακές έχθρες και αμοιβαίες συμβάσεις.
Λοιπόν, τι θα είχε ακολουθήσει αν τότε άλλες απόψεις είχαν επικρατήσει και άλλες αποφάσεις είχαν παρθεί στην αίθουσα που κανονικά μαζεύονταν οι μηχανικοί των ατμόπλοιων ; Τι θα είχε αποφευχθεί και τι θα είχε αλλάξει; Το εργατικό κίνημα στον τόπο αυτό θα είχε άλλη πορεία; Η αριστερά θα είχε καταφέρει να μιλήσει μια άλλη γλώσσα; Ένας διαφορετικός πολιτισμός διεκδίκησης θα είχε αναπτυχθεί; Οι τωρινές αριστερές συνειδήσεις ( μ΄αρέσουν τα μεγάλα λόγια, το ξέρετε δα) θα ήταν αλλιώτικα διαμορφωμένες; Θα γινόταν οπωσδήποτε ο εμφύλιος; Μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε κι αυτές τελείως αδόκιμες.
Μικρή σαν ήμουν, νόμιζα ότι πριν τις έγχρωμες φωτογραφίες ο κόσμος δεν είχε χρώματα και οι άνθρωποι περπατούσαν σαν που έβλεπα στα βουβά φιλμς. Τώρα που μεγάλωσα ψάχνω να βρω τι δεν πήγε καλά με τον επιχρωματισμό που βάλαμε από μόνοι μας στα γεγονότα.
Ο θείος Κάρολος βεβαίως, ψοφούσε για μαιευτικές μεταφορές και έλεγε ότι η βία είναι η μαμή της ιστορίας. Για την ακρίβεια έλεγε ότι η βία είναι μαμή για κάθε παλιά κοινωνία που εγκυμονεί μία καινούργια. Δε σας φαίνεται όμως κι εσάς ότι το παιδί που ξεγέννησε με αυτό τον τρόπο ήταν κομματάκι ζαβό;