Για να μη ξεχνιόμαστε. Αντόνιο Γκράμσι.

`

Γεννήθηκε στις Άλες της Σαρδηνίας στις 23 Ιανουαρίου του 1891 και πέθανε στη Ρώμη , στις 27 απριλίου του 1937.
Ήταν το ασθενικό και παραμορφωμένο παιδί μιας φτωχής οικογένειας που κατάφερε να ξεφύγει από την απομόνωση του γενέθλιου τόπου και να σπουδάσει στο Τουρίνο. Οι σημαντικότερες όμως σπουδές του, ( ο Γκόρκι κάτι τέτοια τα έλεγε "τα πανεπιστήμιά μου") ήταν η επαφή του με τις εργατικές ενώσεις του Τουρίνο. Εκεί, τα χρόνια από το 1918 μέχρι το 1920, στάθηκαν η περίφημη Κόκκινη Διετία ( biennio rosso) . Οι επιτροπές των εργατών της βαριάς βιομηχανίας βρήκαν τον καθοδηγητή τους στο πρόσωπο του μικροσκοπικού επαναστάτη που το 1921 γίνεται ιδρυτικό στέλεχος του Κ.Κ. της Ιταλίας.

Ζει μια ζωή αντίστροφα ανάλογη με το κακοπαθημένο κορμί του. Ταξιδεύει στην καρδιά του μεγάλου Οκτώβρη, γράφει, αρθρογραφεί, μάχεται για τις ιδέες του. Aρρωσταίνει συνεχώς,ερωτεύεται και παντρεύεται, αλλά η κουνιάδα του και όχι η γυναίκα του θα τον στηρίξει μέχρι το τέλος. Γίνεται πατέρας μα καταφέρνει να γνωρίσει μόνο το ένα παιδί του. Kαθιερώνεται ως εμβληματική μορφή της Ευρωπαϊκής αριστεράς , εκλέγεται βουλευτής και συλλαμβάνεται από το φασιστικό καθεστώς που τον δικάζει και τον καταδικάζει με την προσδοκία "να εμποδίσουμε αυτό το μυαλό να σκέφτεται για τα επόμενα είκοσι χρόνια" .

In vain. Από την κοιλιά του κήτους, φυλακισμένος και εξορισμένος, καταφέρνει να συγγράψει τα μνημειώδη "Τετράδια της φυλακής" , έναν όγκο απόψεων πάνω στα θεωρητικά και πρακτικά προβλήματα του εργατικού κινήματος και πάνω στα εθνικά και πολιτιστικά προβλήματα της Ιταλίας.Πεθαίνει φυλακισμένος, σαράντα επτά χρονών. Τα γραφτά του σώζονται και φυγαδεύονται από το νεκρικό δωμάτιο χάρη στην απαράμιλλη αφοσίωση και την ψυχραιμία της κουνιάδας του.

Στα χρόνια που ακολούθησαν τον πόλεμο, το έργο του εκδόθηκε και επηρέασε την σύγχρονη κίνηση των ριζοσπαστικών ιδεών σε όλον τον κόσμο, ανανεώνοντας τη μαρξική σκέψη με ένα τρόπο που δεν άντεχαν πάντοτε οι "ορθόδοξοι" μαρξιστές.

Οι απόψεις του για τη λειτουργία της εκπαίδευσης συγκεντρώθηκαν σε ένα μικρό αλλά "θανατηφόρο" βιβλιαράκι που κυκλοφόρησε κακομεταφρασμένo στα ελληνικά από τον Παρατηρητή, αλλά ξέρω ότι έβαλε σε σκέψη αρκετούς συναδέλφους που το διάβασαν. Και σίγουρα βρίσκεται, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, στην απαρχή όλων των αριστερών θεωριών για την εκπαίδευση που είδαν το φως στις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα.
Οι όροι που αυτός εισήγαγε για την ερμηνεία του κλασικού μαρξικού σχήματος βάση- εποικοδόμημα, μελετώνται συνεχώς, ακόμη και σήμερα. Το νόστιμο είναι ότι χρησιμοποιούνται , και μάλιστα με αλλαγμένο το περιεχόμενό τους ,από τη σύγχρονη φιλελεύθερη ρητορική. Την επόμενη λοιπόν φορά που θα ακούσετε κάποιον περισπούδαστα να ομιλεί για την "κοινωνία των πολιτών" ,βαστήξτε μικρό καλάθι. Το πιθανότερο, να μην ξέρει που παν τα τέσσερα και ο Αντόνιο ,από τον παράδεισο των μαρξιστών, να ξεκαρδίζεται στα γέλια παρέα με τον Φρέυρε και τον Μονταλμπάν. Πιο δίπλα ο θείος Κάρολος χτενίζει σκεφτικός την πατριαρχική γενειάδα του και αναρωτιέται πως διάολο του ξέφυγαν και αυθαδιάζουν αυτά τα τσογλάνια...